Ontdekken, meedoen en ontmoeten tijdens allerlei culturele activiteiten, waarbij eigen regie volop wordt gestimuleerd. Als het aan het Ouderenfonds ligt, is die combinatie de voedingsbodem voor het nieuwe programma Meesterwerk.

“Door mee te doen met culturele creatieve groepsactiviteiten worden ouderen met elkaar verbonden. In dit nieuwe programma zijn zij naast deelnemer ook medeorganisator van die activiteiten. Op deze manier zetten wij cultuur als een laagdrempelig en toegankelijk middel in op nieuwe locaties. Zo ontstaan er voor ouderen nieuwe netwerken die kunnen uitgroeien tot communities”, legt Johan Annema, teamleider projecten bij het Ouderenfonds, uit.

Nieuwe netwerken

Binnenkort krijgt Meesterwerk meer handen en voeten. “We zijn al Ouderenfonds altijd op zoek naar nieuwe manieren om actief ouder worden te stimuleren. Zo willen we de levenskwaliteit van ouderen verhogen en ze op latere leeftijd een sociaal netwerk bieden. Meesterwerk past helemaal bij die doelstellingen. Ook als je kijkt naar de keerwaarden: ontmoeten, ontdekken, meedoen en eigen regie.

Culturele en kunstzinnige activiteiten

“Wat we concreet gaat doen? We starten culturele en kunstzinnige activiteiten voor ouderen op. Die altijd mét en voor een groep worden georganiseerd, met ondersteuning van professionals. Ouderen doen van begin tot eind actief mee, zijn betrokken en voelen zich zo van betekenis. Op die manier vormt zich een nieuw en stevig netwerk dat functioneert als een community.”

Iedereen is Meester

“Van muziek maken tot een dansvoorstelling ontwikkelen of een gedicht schrijven: iedereen is Meester en samen met andere ouderen en cultuurprofessionals wordt toegewerkt naar een Meesterwerk”, zo gaat Johan verder. “Je kan ook denken aan het initiëren van culturele creatieve activiteiten met landelijke partners, zoals bijvoorbeeld het maken van een podcast, het organiseren van een toneeluitvoering of een festival voor de wijk.”

Waardevolle ontmoetingsplekken

Voordat het zover is, moet er nog wel wat gebeuren. “We hopen dat in elke buurt een Meesterwerkinitiatief ontstaat op nieuwe locaties, zoals in buurthuizen, theaters, galerijen, bibliotheken, sportverenigingen of andere waardevolle ontmoetingsplekken in de wijk. Want daar maak je de verbinding. Als die locaties voldoen aan onze voorwaarden, waaronder een wekelijkse creatieve activiteit, een aanwezige ouderencommissie en samenwerking met bijvoorbeeld de gemeente, dan komt zo’n culturele ontmoetingsplek in aanmerking voor een officieel Meesterwerklabel.”

Landelijke katalysator

Naast dat label denkt het Ouderenfonds ook aan het inzetten van landelijke ambassadeurs, trainingen voor professionals om zelf lokaal activiteiten op te zetten en Meesterwerkfestivals. “We werken als landelijke katalysator samen met ouderen, regionale en lokale organisaties om Meesterwerkinitiatieven op te zetten en uit te voeren. Daarom gaan we graag in gesprek met ouderen en partners over ons nieuwe programma om zo de behoefte duidelijk te krijgen. Expertmeetings noemen we dat.”

Stof, glitters of kralen

Bij één van die expertmeetings was Marion Minis van St. Culturall uit Rotterdam aanwezig. En ze is enthousiast over het programma Meesterwerk. “Met onze projecten op het gebied van kunst en cultuur brengen wij ouderen zoveel mogelijk samen. Dat doen we in de eigen omgeving van ouderen, op vaste tijden en momenten. Kunst en cultuur is heel breed. Daarom werken we ook vraaggericht. Het idee daarachter is dat de bijeenkomsten elke keer anders zijn. Dus als ouderen op een bepaalde dag bijvoorbeeld dieren willen schilderen, dan kan dat. Willen ze een week erna iets met houtbewerking doen, dan kan dat. En weer een week later iets met stof, glitters of kralen, ook dat kan.”

Blikveld verruimen

“Het gaat om ouderen die zin hebben om met een professioneel kunstenaar én met elkaar een gezellige dag te hebben, leuke dingen te doen en hun blikveld te verruimen. Zo kun je de ene keer bezig zijn met mozaïek, de andere keer weer met iets heel anders. Of je nu een beginner bent of iemand die gevorderd is, dat maakt niet uit. Het gaat om het groepsproces, om het samen bezig zijn en om ervoor te zorgen dat ouderen niet in een sociaal isolement komen.”

Cultureel aan de slag

Het samenbrengen van ouderen die kunstzinnig of cultureel aan de slag gaan, past daarom prima in het plaatje van Meesterwerk, vindt Minis. “Zo zijn we ook in contact gekomen met het Ouderenfonds. Wij hebben niet alleen veel ervaring in dergelijke projecten, ook hebben we een groot netwerk als het gaat om freelance kunstenaars die we als professional in kunnen zetten. In deze coronatijd ligt alles stil, toch zijn we van plan om binnenkort samen met het Ouderenfonds op een veilige manier een pilot te starten met twee groepen in de Randstad. Dat wil zeggen twintig keer iedere week een bijeenkomst op een vaste dag en tijdstip.”

Kans voor élke oudere

Johan hoopt na de zomer definitief te kunnen starten met Meesterwerk. “Elke oudere in Nederland moet de kans hebben om dichtbij huis met anderen cultureel creatief bezig te zijn. Zo ontstaat een nieuw en stevig lokaal netwerk van en door ouderen. Dat moet dan functioneren als een sterke community, waardoor ouderen actief zijn en blijven, hun levenskwaliteit verbetert en we zo uiteindelijk eenzaamheid steeds verder tegengaan.”